Spis treści

Czym jest symulacja? > Artur Szutta

Symulacja to udawanie lub naśladowanie czegoś. Jeśli jednak coś jest udawane, to nie jest prawdziwe. Jeśli zaś nie jest prawdziwe, to czy jest realne? Czym wówczas jest? Iluzją? Czymś sztucznym? Pochodnym? Nieautentycznym? Dla filozofa nie ma lepszej zachęty do refleksji niż takie filozoficzne pytania.

Argument symulacji – rekonstrukcja > Artur Szutta

Być może w niedalekiej przyszłości będziemy w stanie stworzyć sztuczną inteligencję, samoświadomą i posiadającą subiektywną perspektywę. Wówczas będziemy mogli stworzyć dla niej wirtualny świat (może nawet będący kopią naszego), w którym będzie mogła żyć, nie podejrzewając nawet, że wszystko, co ją otacza, łącznie z nią, jest symulacją. Zaraz, zaraz! A może już ktoś dokonał takiej symulacji i to my w niej żyjemy? Fragment z klasyka Kalendarium problemowe

Pandemia w miasteczku Twin Peaks > Sylwia Wilczewska

Filozofowie zawsze podejrzewali, że otaczający nas świat nie jest taki, jaki się wydaje – i zawsze zastanawiali się, jaki w takim razie jest. Jedna z najmłodszych odpowiedzi na to pytanie, zainspirowana współczesną technologią, lecz powiązana też z religią i literaturą, to hipoteza symulacyjna.

Symulacja, w której żyjemy, nie jest symulacją > Konrad Werner

Jeśli poznawanie nie jest procesem zamkniętym w granicach umysłu, lecz czymś z konieczności ucieleśnionym, to scenariusza globalnej symulacji nie da się sensownie pomyśleć. Może być jednak tak, że wyśrubowane warunki logiczne nie stosują się do podejrzenia. Nikt nie może nam zabronić podejrzewać, że z całą dziedziną postrzeganego świata może być coś fundamentalnie „nie tak”.

A jeśli żyjemy w symulacji? > Artur Szutta

Wyobraźmy sobie, że pewnego dnia stwierdzamy ponad wszelką wątpliwość, że nasz świat jest komputerową symulacją. Na błękitnym niebie na całym globie pokazał się napis (nad każdym krajem był on w innym języku), który głosił: „Żyjecie w symulacji”. I co teraz? Czy to odkrycie miałoby poważne konsekwencje filozoficzne lub religijne?

Wartości a świat wirtualny > Wojciech Lewandowski

Twórcy gier wciąż dążą do ulepszenia rozgrywki, by zapewniała graczom jak największe bogactwo doświadczeń. Im większe poczucie zanurzenia w wykreowany świat, im trudniejsze wybory i im bardziej zapierające dech w piersiach fotorealistycze widoki, tym lepiej. Doskonałą grą byłaby ta, która nie byłaby tylko symulacją, lecz pozwalałaby na realizację prawdziwych wartości. Wizyta w takim świecie pozwalałaby nie tylko na odgrywanie roli przypisanej bohaterowi gry, lecz bycie tym bohaterem. Poznane fakty, dokonane wybory czy doświadczone emocje nie wpływałyby tylko na zdefiniowane statystyki postaci czy rozwój fabuły, lecz oddziaływałyby na gracza w nie mniejszym stopniu niż niewirtualna rzeczywistość. Czy realne wartości można jednak umieścić w wirtualnym świecie? Czy klasyczną triadę prawdy, dobra i piękna można zmienić w ciąg zer i jedynek i umieścić na ekranie komputera?

Wywiad

Idea symulacji przestaje się wydawać jedynie wymysłem > Wywiad z prof. Christopherem Grau, specjalistą od historii filozofii nauki, filozofii umysłu oraz etyki techniki, autorem wielu ważnych publikacji poświęconych tematyce sztucznych umysłów.

Narzędzia filozofa

Teoria argumentacji: #29. Schematy w służbie argumentacji, cz. 1 > Krzysztof A. Wieczorek

Filozofia w literaturze

Konrad Wallenrod i etos szpiega > Natasza Szutta

Felietony

Czy życie może być snem, niekoniecznie wariata? > Adam Grobler

Demony sceptycyzmu > Jacek Jaśtal

Dwa światy? > Jacek Hołówka

Wokół tematu

Symulacja i autentyczność > Maciej Kałuża

Satyra

Łatka na niby > Piotr Bartula

Narzędzia filozofa

Gawędy o języku: #16. „Ono i ono”, płeć oraz rodzaj gramatyczny > Wojciech Żełaniec

Meandry metafory

#3. Zwodniczy urok Platońskich metafor > Marek Hetmański

Filozofia w szkole

Kto jest twoim autorytetem? Scenariusz lekcji dla klas IV–VI szkoły podstawowej > Dorota Monkiewicz-Cybulska

Z półki filozofa…

50 idei, o których pewnie słyszałeś, a jeśli nie, to sięgnij po tę książkę > Elżbieta Drozdowska

Trzeci szympans > Zbigniew Wróblewski

Filozofia w filmie

Synekdocha, Nowy Jork > Piotr Lipski

Wokół tematu

Kiedy wiemy, że mamy głowy? > Tomasz Szubart

Putnama mózgi w naczyniu – dlaczego nie żyjemy w symulacji? > Patryk Popławski

Żyć intensywnie, umrzeć dwa razy > Tomasz Błaszczyk

Filozofia z przymrużeniem oka

* * *

Drodzy Czytelnicy,

hipotezy sceptyczne to scenariusze, które sugerują niepewność i pozorność naszego poznania. Ostatecznie nie można się ich pozbyć, gdyż filozofia wciąż na nowo podejmuje problem sceptycyzmu, zmieniając tylko „dekoracje” i kontekst rozważań. Jeśli rolą filozofów jest między innymi ustalenie, jaka jest pozycja człowieka w świecie, to nie można uciekać od pytania, jaki jest świat, w którym się znaleźliśmy. Czy trafnie odczytujemy jego naturę? A może jednak jest bardzo skomplikowanym i wielopoziomowym oszustwem? Jeśli świat jest istotnie czymś innym, niż nam się wydaje, to nasza wiedza o nim, a raczej jej brak, stanowi miarę naszej poznawczej nieporadności. Tę niepokojącą konsekwencję dostrzegali najwięksi z największych, z Platonem na czele.

Jednym z najbardziej niepokojących scenariuszy jest hipoteza symulacji, w myśl której świat jest jedynie pewnego rodzaju projekcją wytworzoną po to, by celowo wprowadzać ludzi w błąd. Czy filozofia jest w stanie wykazać, że tak nie jest? W celu odpowiedzi na to pytanie oddaliśmy nasze łamy Autorom, którym możliwość symulacji spędza sen z powiek. W numerze znajdziecie między innymi teksty poświęcone sceptycyzmowi, problemowi autentyczności, hipotezie Putnama o mózgach w kadzi czy sposobowi istnienia wartości w świecie wirtualnym.

Zachęcamy Was również do zwrócenia uwagi na wywiad numeru z Christopherem Grauem oraz stałe działy pisma, w których tym razem przeczytacie choćby o schematach w argumentacji, „etosie szpiega” w Konradzie Wallenrodzie, filozoficznej interpretacji filmu Synekdocha. Nowy Jork, a także znajdziecie recenzje filozoficznych nowości wydawniczych oraz kolejny scenariusz lekcji filozofii.

Filozofujcie (bez symulowania)!

Redakcja

Egzemplarz można zamówić tutaj: https://filozofuj.eu/produkt/filozofuj-2020-nr-4-34/