Het antieke jodendom: Over de ontstaansgeschiedenis van het rabbijns jodendom en het christendom

Jona Lendering behandelt in dit hoorcollege het jodendom uit een lang vervlogen tijd: de periode tussen 1000 v.Chr. en 70 n.Chr. Het was een heel ander jodendom dan dat van vandaag. Niet alle Joden erkenden de Bijbel in de vorm waarin wij die kennen en er werd nog dagelijks geofferd in de tempel. Een voor ons vreemde wereld, maar ook de tijd waarop twee wereldgodsdiensten teruggrijpen: het rabbijnse jodendom en het christendom.

Lendering reconstrueert de rijke gedachtewereld van het oude jodendom. Dat was bepaald niet eenvormig: sadduceeën, farizeeën, essenen, aanhangers van de "vierde filosofie' en volgelingen van Jezus hadden allemaal een andere visie op de juiste Joodse levenswijze. Het militaire geweld van de Romeinen maakte een einde aan dit veelkleurige religieuze leven.

De opzet van dit hoorcollege is het tempeljodendom nu eens niet te bekijken als opstapje naar de nog bestaande godsdiensten, maar omdat het zélf interessant is. Zo schenkt Lendering naast de rabbijnse literatuur en het Nieuwe Testament veel aandacht aan de Dode Zeerollen en de apocriefe teksten. Dat leidt tot een ander beeld dan men gewend is, waardoor het mogelijk is het antieke jodendom als met nieuwe ogen te bekijken.

Inhoud

H1. Uiteenzetting hoorcollege en inleiding op de antieke samenleving

H2. Historisch overzicht van het oude jodendom tot 330 v.Chr.

H3. Waarom het jodendom maar beperkt vergriekste

H4. Romeins jodendom

H5. Verschillende bronnen en kronieken

H6. Flavius Josephus

H7. Halacha: de verzamelde Joodse wetten

H8. Jezus van Nazaret: de criteria

H9. Jezus van Nazaret: de conclusies

H10. Judea van 40 tot 75: escalatie van het geweld

H11. Joodse alternatieven: de opkomst van het rabbijnse Jodendom

H12. Christelijke alternatieven: het ontstaan van een geestelijkheid

H13. Het scheiden der wegen